Brabant Verslagen_CDK, 18-Aug-1919

handgeschreven verslag van bezoekjes aan Andel uit 1898, 1902, 1906,
1910, 1915, 1919, en 1923.
bron: http://www.brabantsarchief.nl/data/docs/cdk/andel.cdk1895.pdf
--------------------------
Andel door de ogen van de Commissaris van de Koningin
Tussen 1896 en 1925 was Mr. A.E.J. baron Van Voorst tot Voorst Commissaris
van de Koningin in Noord-Brabant. Een van zijn taken was het regelmatig 
bezoeken van alle gemeenten in de provincie. Van die werkbezoeken hield hij 
nauwkeurig verslag bij. In 1919 schreef hij het volgende:
--------------------------
[p.10]
Den 18 augustus 1919 bezocht ik per auto van uit
Den Bosch de gemeenten Giessen, Andel en Genderen.
Na de laatste raadsvergadering bestaat de raad
uit 4 antirevolutionairen, 2 liberalen en 1 SDAP.
Er is groote woningnood; er zijn te weinig woningen.
Ze zijn te duur en bovendien slecht. Met 10 nieuwe
woningen zou men geholpen zijn; deze zouden dan
gehuurd moeten worden door burgers of neringdoenden.
Daardoor zouden dan weer woningen voor de ar-
beiders beschikbaar komen.
Voor huur van het kleine raadhuisje - het staat op den
dijk - betaalt men f 140. - de kosten van verwarming
zijn daaronder begrepen.
Sinds 1 februari 1919 is er een electrisch provisorium
voor licht; heeft f46.000 gekost. Het bedrijf dekt zich
niet, door dat 25 veraf wonende gezinnen aangesloten
zijn geworden, terwijl de meest belangstellenden - de
Feijter, Naeyen, enz. - het niet genomen hebben.
Ook hier is het drinkwater sterk ijzerhoudend;
de menschen drinken daarom liever oppervlakte
(levend!) water.
De loonen zijn sterk gestegenl f 2.50 - Veel men-
schen kunnen in gemeente geen werk vinden, en gaan
daarom als dokwerker naar Rotterdam, of naar
limburg als mijnwerker. - Armoede wordt
niet geleden; maar gemeente moet de diaconien
nogal eens bijspringen.
Stoomgemaal aan den Nieuwendijk moest het
water 30 c.m. lager afmalen; dan had men een
ideale toestand.
Geen openbare school te Andel; 10 kinderen
gaan naar de openbare school te Giessen.
Veel fruitteelt; 45 H.A. boomgaard; geen tuin-

[p.11] Andel c.a.
bouwcursus; daarvoor gaat men naar Veen.
Men zou gaarne een locaalspoorweg hebbenl het vervoer
naar spoorweg station te Gorinchem van land- en tuin-
bouw producten kost 1 cnt per K.G.; dat geeft op een H.A.
aardappelen dus reeds een verschil van f 0.70.
Brandstoffen: een wagon steenkool van Heerlen
naar Gorinchem kost aan vervoer f 50; van Gorin-
chem naar Andel f 35- ! -
De heeren gepolst of zij eventueel bereid zouden zijn
om mede te werken tot samensmelting van de ge-
meenten Rijswijk, Giessen en Andel tot eene gemeente.
Daarvoor voelt men niets. Volgens het oordeel van
de heeren zouden Giessen en Rijswijk vereenigd kun-
nen worden; ook Veen met Wijk. Maar Andel
zou zelfstandig moeten blijven; Andel is rijk en
ondervindt dus geen bezwaar,nu de bestuurskosten
voortdurend stijgen; daar wordt zelfs geen hoofdelijke
omslag geheven!