Brabant Verslagen_CDK, 10-Aug-1923

handgeschreven verslag van bezoekjes aan Andel uit 1898, 1902, 1906,
1910, 1915, 1919, en 1923.
bron: http://www.brabantsarchief.nl/data/docs/cdk/andel.cdk1895.pdf
--------------------------
Andel door de ogen van de Commissaris van de Koningin
Tussen 1896 en 1925 was Mr. A.E.J. baron Van Voorst tot Voorst Commissaris
van de Koningin in Noord-Brabant. Een van zijn taken was het regelmatig 
bezoeken van alle gemeenten in de provincie. Van die werkbezoeken hield hij 
nauwkeurig verslag bij. In 1923 schreef hij het volgende:
--------------------------
[p.11]
Den 10 augustus 1923 bezocht ik Andel en Giessen.
Na de laatste raadsverkiezing bestaat de raad
uit drie antirevolutionairen, die christelijk histori-
schen en een vertegenwoordiger der arbeiderspartij.
Er is woningnood in Andel. Daarvoor werden
twee concureerende vereenigingen opgericht. Er ge
beurde echter niets, omdat geen enkel arbeider f 2.30
woninghuur kan betalen.
Met rijkspremie werden twee woningen gebouwd.
Andel is rijk; vooreerst wonen er tal van zeer ka-
pitaalkrachtige ingezetenen: den Dekker, Naeyen,
de Feijter, enz. bovendien bezit de gemeente 58 H.A.
wei- en bouwland, grienden, boomgaard enz.
Met wil absoluut zelfstandig blijven; er is niemand
die iets voelt voor eene vereeniging met Giessen en
Rijswijk, noch voor eene vereeniging met Veen. -
Men gelooft, dat de arbeidende klasse groote moei-
lijkheden zou maken wanneer na eene vereeni-
ging met Giessen of Veen, arbeiders uit die ge-

[p.12] Andel c.a.
meenten 's winters op gronden van Andel werk kregen.
De uitkomsten van het electrisch bedrijf zijn gun-
stig; het bedrijf zou die dekken, wanneer het niet
bovendien belast was met +/- f50.000 schuld van
het vroegere provisorium.
Er was vroeger veel tuberculose in Andel; thans is
dat veel minder, maar thans komt er veel kanker
voor.
Door gebruik van porfiersteenslag - dat in het gebruik
bovendien voordeliger uitkomt dan grint - zijn de
grintwegen veel verbeterd.
Armoede wordt niet geleden; de kerkelijke instellin-
gen moeten door gemeente vrij sterk gesubsidieerd.
De autobussen zijn eene ware uitkomst voor de
gemeente.
Om het land van Heusden en Altena afdoende te
helpen zijn er twee waterschappen noodig:
1e een voor het noordwestelijk deel, dat zich tegenover
het rijk gerant stelt voor de betaling van de meer-
dere steenkolen, noodzakelijk voor het afmalen
van het water te Nieuwendijk 30 c.m. lager, dan
het peil waarop het water thans afgemalen wordt.
2e het door den hoofdingenieur v.d.T.W. ontrworpen
waterschap, tot inlating van versch Maaswater
aan de Terzik (tusschen Veen en Wijk), en tot
verlaging van den waterstand op het Voorder
afwaterings kanaal met 15 c.m. Te Keizers
veer moet dan bovendien eens in de 14 dagen versch
water worden ingelaten ten behoeve van de
daarbij belanghebbende polders. Wanneer
dat op een vasten dag gescheidt, dan kunnen die
polders, die daarvan waterbezwaar zouden
kunnen ondervinden, daarop rekenen, en hunne
sluizen dien dag gesloten houden.
De belastingdruk is in Andel vrij hoog: 100
opcenten op Rijksinkomsten en op de vermogensbe-
lasting + 1% plaatselijke inkomstenbelasting.
Wethouder Millenaar schijnt bezig te verkindsen

[p.13] Andel c.a.
hij kan dikwijls zijn woorden niet vinden, en zegt dan
heele andere woorden, zoo dat het moeielijk is, met hem te
praten.